Tuesday, July 13, 2021

*PATHIAN THILTIHTHEIHNA* _(Beyond natural laws)_ (July 13, 2021)

 

*Tin, ani chuan, "Lo kal ta che," a ti a. Petera chu lawng ata a chhuk a, Isua hnen lam panin tui chungah chuan kein a kal a.* Matthaia 14:29

*"Daktawr tam tak lakah nasa takin a tuar tawh a, a neih zawng zawng pawh a dekral zo tawh a, ṭhathnem ahnêkin a lo zual zawk mah a; chu mi chuan Isua chanchin thute chu a lo hria a, a hnunga mipui zingah chuan a lo kal a, a puan chu a dek a."* Marka 5:26-27
 
Kan Bible chang tarlan pahnih aṭang hian *Pathian thiltihtheihna (beyond Natural laws)* a thil thleng kan hmu.
 
*Petera'n* Isua chu an awmna lam pan a tuichunga rawn kal a hmu a. A hnena kal ve a dîl a. Isuan "Lokal ta che" a ti a. Isua thu ang leh Isua en chungin a lawng chuanna ata Petera a chhuk a. Tui chungah a kal ta a. Petera lawng aṭanga a chhuah a, tui a dâi chiah khan "laws of gravity" kalhin tui chungah a kal. Isua entute chuan Isua thiltihtheina avangin natural law kalhin thilmak an hmu ṭhin.
 
Isua kan rinlohna lawng chhuahsan a, Isua ring (en) chunga kan dai ngam chinah Pathian ropuina kan hmu ṭhin. Isua en chungin i lawng chuanna (rinhlelhna, rinlohna) ata lo chhuak la. Pathian thiltihtheihna ropui (beyond natural law) lo dawng ang che.
 
*Hmechhia* kum sawmpahnih chhung thipût tawh, a neih zawng zawng dek ral zo vek. Dam phah ahnêk a zual zawk mah, beidawng taka awm chuan Isua a rawn pan.
 
Hmeichhe thipût _(Heb. : Niddah)_ hi Juda ho dânah chuan thianghlim lo, midang zingah pawh awm ve tlak lo an ni. Chutah, he hmeichhe nu hi kum 12 ngawt mai chutiang chuan alo awm tawh a. A mangang tak zet ang.
 
Mahse, Juda dân kalhin, mi sawisel pawh ngaihtuah lovin mipui in nêk tulh tulh karah 'rinna' in Isua puan hmawr a rawn dek. Dân kalha Isua a rawn deh chuan atan damna a thlen ta a ni. *Lalpa chu fakin awm rawh se.*
 
Engtia rei nge i natna in a tlakbuak tawh che? Engtia rei nge diabola tihduhdahna tuara ilo awm tawh? I nih ang ang khan, i thianghlim loh ang ang khan Isua puan hmawr rawn dek la. Damna i chang ang.
 
Mitin mahni buai buaia kan buai nuaih nuaih lai hian, mipui kara hmeichhe thipûtin Isua a dek a, a dam ang hian Isua thiltihtheihna dek chhuak tu niin, thlarau, rilru, taksa damna lo chang ang che.
 
*Lalpan malsawm rawh se.*

*PATHIAN INLEIHBUAKNA LO NI ANG CHE!* (July 12, 2021)

 

_Tichuan Abrahaman a chhiahhlawh tlangvâlte hnênah chuan, "Hetah sabengtung nên hian lo awm rawh u, kei leh naupang hi sawtah sâwn kan va kal ang a; tin, Pathian kan va bia ang a, in hnênah *kan* lo kîr leh ang," a ti a._
Genesis 22:5

Pathianin Abrahama a fiah a, a hnenah a fapa neihchhun Isaaka Moria rama tlang pakhatah hlân turin a ti a. Tar lam fa, a nupui Sari lah naupai thei a mawi a ni tawh lo. Mahse, Pathian thu a hnial ngam silo. Zîng takah an thova, sabengtung nen, chhiahhlawh 2 nen chuan Moria ram lam chu an pan ta hnak hnak a.
 
Sari pawh in a hmangaih, a fa neihchhun hlan tur chu mittui tla ṭeuhvin a thlir liam ngei ang.
 
Tlangah chuan halral thil hlan tur an buatsaih a, a hlan tur ber lahin la inhre heklo _"En teh, mei leh thing chu a awm a; nimahsela hâlral thilhlan tûr berâm no chu khawiah nge a awm?"_ a ti a. A fapa neihchhun, tarlam fa, hlân tur hian Abrahama hi a rilru a rûm nasa ngawt ang.
 
Mahse, Abrahama hian, a chhiahhlawhte hnenah khân rinna (faith) hmangin _"kei leh naupang hi sawtah sâwn kan va kal ang a; tin, Pathian kan va bia ang a, in hnênah *kan* lo kîr leh ang,"_ ti a a sawi hian, a chhiahhlawhte hnenah khan a fapa nen an kir leh tur sawiin *kan* a ti a. Chu a ṭawngka chhuak chu Lalpan mal a sawm a. A fapa tihhlum (hlan) nana chemtê a lek lai takin Lalpa vantirhkoh a rawn ṭawng ta.A fapa aia hlan tur Berampa Lalpan alo pe ta a. 
 
Inthawina maichâm an buatsaih vêl lai te khan kha berampa kha lo awm chu nise, an hmu ngei ang. Mahse, a hun takah Lalpan a rawn dah a ni. *Lalpa chu fakin awm rawh se.*
Pathian hi a hun taka che ṭhin, a hun takah a in puang ṭhin a ni. Abrahama'n Isaaka vih tuma chemtê a lek lai hian vantirhkoh hi tlai hlek se chuan a pawi thei tura ni a. Mahse, a tlai lova, a tlai ngai bawk hek lo. *Lalpa chu fakin awm rawh se.*
 
"Kan ṭawngka chhuak hian thil a ti thei (powerful) em em a, tin, kan Pathian hi a rintlak a, a tlai ngai lova. Tin, neihchhun hlân phalte hi Lalpan a laksak ngailo mai ni lovin, mal a sawm zawk ṭhin a ni" tih min zirtir rawh se.
 
A fapa neihchhun A hnena pe phaltu Abrahama chungah Pathian a in sûm zo ta lova.Genesis 22:16-18 ah chuan Pathian a rawn luangliam ve ta a. _"'He thil hi i tih tâk avâng leh i fapa, i neih chhun tak pawh i ui loh avângin, mal ka sâwmsak ngei ngei ang chia,' vâna arsi zât leh tuifinriat kama ṭiau vaivut zâtin i thlahte chu ka la tipung ngei ngei ang tih leh i thlahte chuan an dote kulh kawngkhâr chu an la neihsak ang tih leh, ka thu i âwih tâk avângin i thlahah chuan khawvêla chitin an la thawveng ang tih, mahni leh mahni inchhâlin chhia ka chham ta,"_ LALPAN a zuk ti ta a ni.
 
Lalpa in leihbuakna ni turin Lalpa tan kan neih hluber ber- kan thinlung, kan taksa, kan thlarau, kan hun, kan thiamna te pe phal ila, Lalpan mal min sawm ngei ang.
 
*Lalpan malsawm rawh se.*

*CRAZY FAITH!* _(Rinna âtthlak)_ (July 11, 2021)

 

(A sei deuh na a, i chhiarchhuah chuan malsawmna i dawng ngei ang)

_*I tân fâr thingin lawng siam rawh;.......*_ Genesis 6:14
_*Tin, Mosian tuipui chungah a kut a han phar a: ............. tin, tuite chu a lo inthen ta a.*_ Exodus 14:21
 
NOVA: Pathianin Nova hnenah lawng tuk(siam) tura a tih hnu hian vawikhatmah a hrilh nawn (remind) lova. Pathian a reh hmak. Mahse, Pathian nena lêngdun ṭhin Nova chuan Pathianin a vawikhat hrilh chu ringhhleh lovin a ringa, a zâwm nghal a. Nova hian kum 120 (vel) lawng a tuk chhûng hian mitin nundan phung pangai in an nung a. Ruah a surin, khaw awm dân a in thlak hran lo. Patling, khawṭhat laia lawng tuk ta tluk tluk mai chu mi ṭhenkhat chuan an nuihzat ngei ang. Mahse, Nova hian a rinna Pathianah a nghat (crazy faith) bur avangin rinawm takin lawng a tuk (siam) a.
 
Novan Pathian a rin burna (crazy faith) chu a chhûngkaw damna a ni a, amah nuihzat tute boralna a nita thung a.
 
MOSIA: Mosian Israel fate Aigupta aṭanga a hruaichhuah hnu lawkah Pharaoa rilru inlamletin Israel fa (nu nau, bangbawr tak) te la let leh turin a sipai rual nen an ûm a. Israel fate kal zelna kawngah Tuipui sen a kuang khatin alo li mar pung mai a.
 
Mosian Pathian a rawn a, Lalpan *"êng vângin nge maw mi auh le? Israela thlahte hi kal zêl tûrin hrilh ta che."* Exodus 14:15 a lo ti duh chauh si a. Mosian, tuipui sen chungah a kut a phar (crazy faith) ta. 
 
Mosia khan a finna râwnin 'ka phar ve si anga, awmzia a awm lo mai anga' tiin phar duh ta lose, Tuipui sen kha a khi chat lêk lovang. Mahse, a rinna â tak (crazy faith) hmangin a kut a phar a. Amah leh Israel mipuite himna mai nilo, hmelmate thih chimihna a lo ni ta thung a.
 
*He thu hi Bible ah kan hmu, kan chhiar fo ṭhin. Mahse, hmân lai khawvel History, Israel te history angah _(diabola fin ververkna avangin)_ kan dah tlat ṭhin avangin Pathian ropuina kan nunah a lo thleng thei ṭhin lo.*
 
*"Tin, rinna hi thil beiseite awm ngeia hriatna, thil hmuh lohte hriatfiahna a ni."* (Hebrai 11:1) tih kan hmu a. Thlî (wind) hi a awm ngei a, mahse, kan hmu thei lova, kan (hre) feel thei ang hian Pathian pawh hi kan hmu thei lova, mahse a awm ngei tih kan hria. Nova leh Mosia te pawh hian an hmuh loh, a awm ngei tih an hriat hian a thawk dawn a ni tih hria in rinna (crazy faith) chu â takin an dinpui a. Himna, chhandamna an chang ta a ni.
 
Kan hmuhtheih te hi chu rin hran ngai lovin kan hre maia. Mahse, kan hmuhtheih loh tak rinna (crazy faith) hi Pathian kan rinna dan tur a ni. Tirhkoh Paulan _"thil hmuh theihte hi en lovin, thil hmuh theih lohte chu kan en zawk si a;"_ II Korinth 4:18 a tih ang hian hmuh theih loh kan rinna hi khawvel mite ngaih chuan rinna âtthlak (crazy faith) ni mahse thil a ti thei (powerful) em em a ni.
 
*Lalpan malsawm rawh se.*

*SOLOMONA NUN ATANGA ZIRTUR!* (July 11, 2021)

 

*“A hnena vawihnih ngawt a inlar chung pawha LALPA Israelte Pathina chu a thinlunga a hawisan tâk avangin Solomona chungah LALPA chu a thinur ta hle a; pathian dangte a zui tûr a nilo tiin thû a lo pe tawh si a; chutichung chuan LALPA thupêk chu a zawm duh chuang lo. Chuvangin, LALPA chuan Solomona hnenah, “Ka thuthlung leh ka dân thuruat, zâwm tur aka pek che zawm duh lova, heti taka I chêt avang hian I lalram hi ka thiat darh vek ang a, I chhiahhlawh hnenah ka pea ng.”* I Lalte 11:9-11

Puithiam Zadoka leh zawlnei Nathana ten lal tura hriak an thih Solomona chu apa Lal Davida thih hma ngeiin Israelte Lalah a thu a. Pathian hmaah Solomona chu inngaitlawm tak leh thuhnuairawlh takin _“I chhiahhlawh, I hnam thlan, chhiar sen lohte ro ka relsak theih nan hriatthiamna thinlung min pe ang che”_ (I Lalte 3:8-9) tiin a dil a. Lalpan a inngaihtlawmna leh a thinlung thianghlimna chu alo hmuh hmaih hauh lo. Solomona thil dil mai nilo, hausakna leh ropuina a pe a, a dam chhûngin lal dang zingah amah tluk reng reng an awm theilo khawpin Lalpan malsawm a tiam ta a ni. (I Lalte 3:13)
 
Pathianin mal a sawm ta tak tak a. Apa Davida’n sak a châk em em Pathian chenna Temple chu a lal kum 4-na atangin a sa tan ta a. Kum 7 ngawt Temple sak nan pawh hun a hmang a. Tin, ropui em em bawk chu Temple a sak chhung zawng hian tuboh chhut ri emaw, thir leh thirkhen ri reng reng hriat tur a awm lo a ni (I Lalte 6:7). Pathianin finna a pe a, ‘khawchhak mite finna zawng zawng leh Aigupta finna zawng zawng khûm vek khawp’ (I Lalte 4: 29-30) a pe a. A finna leh a huasakna hian leia lal dang zawng zawngte a khûm vek a. (I Lalte 10:23).Thufing ringawt pawh 3000 a sawi(ziak) a, hla pawh 1005 lai a phuah bawk a. Kumtin, a ram bung hrang hrang atanga Solomona hnena rangkachak lo lut hi talent 666 a ni a. (Indian standard: 22644 kgs) (I Lalte 10:14). A thil in na no pawh rangkachak vek a ni. Nupui 700 a neihte hi lal fanu thiau an ni a, hmei 300 a nei bawk. An ni khat eiral ringawt pawh hi ropui tiah tiah tak a ni (I Lalte 4:22-23 lo en mah teh). 
 
Chuti khawpa hausa, Pathian pawhin mal a sawm nimahse, Pathian duh loh danin a nung zui ta hi a pawi a ni. Lalpan a phalloh hnamdang Moab te, Ammon te, Edom te, Sidon leh Hit hmeichhia te nupuiah neiin Pathian a hawisan a, Lalpa mithmuhah thil sual a ti ta a. A nupuite hnamdangte pathian (pathian lem) bia in Pathian (tak) lakah a rinawm ta lova. Solomona hnenah hian Lalpa pawh vawihnih ngawt a inlar chung pawhin a thinlunga Pathian a hawisan tak avangin Lalpa pawhin a malsawmna a chhuchat zui ve ta.
 
Lalpan a lakah kut a sil san chiah chu… A ram râlmuang lo zui a. A ram thenawm ten an rawn bei tan ta. Solomona bei/do buai tur hian Lalpan a ram thenawmte a ti chak ta a. (I Lalte 11:23). Lalpa hawisantute, Lalpan a hawisan ve te chu engang pawhin ropui se, an che fuhin an tluang zui thei lo. 
 
_(A tawi zawngin)_ Solomona chu a lo thi ta a. Solomona rawn thlaktu a fapa Rehoboama lah chu apa ai mah mahin ala nikhua lo zui a. Lalpa mithmuhin thilsual a ti chhunzawmin, Milim te a din a. (I Lalte 14:23). Pathian duh loh dana roreltute an awm chuan mipui pawhin kawng dik zawh thei tawh heklo. An ram chhungah awmherh tak tak, mawngkawhur te an zalen ta suau suau mai a. (I Lalte 14:24). Chutih lai tak chuan Aigupta lal Sisakan Jerusalem a rawn rûn thut mai a. Lal in (Palace) a rangkachak rohlu tak tak te, Temple sakna atana rangkachak rohlu tak tak te, indona phaw rangkachaka siam zawng zawngte an rawn laksak ta vek mai a ni. Pathian hawisan chu tlâk ranna a ni!
 
Pathian malsawmna kan dawng a, kan hrisel a, kan dama, kan hlim a. 
 
Damchhung ropuina pawh kan dawng a ni thei. Mahse, kan mimal nunah, kan chhungkua ah, kan khawtlangah, kan ramah kan dah pawimawh ber, kan ngaih hlut ber chu LALPA ni rawh se.
 
Lalpa duhdan a kan awm lohva, a thu kan ngaihthah chuan Lal Solomona leh a thlahte chan hi kan chan a ni thei a ni.
 
Chuvangin, Pathian duh dan hmasaa, ngai pawimawh, Pathian aw ngâichang ṭhin, a duhdana nung kan nih ṭheuh theih nan *Lalpan malsawm rawh se. Amen!*

*LALPAN MIN NGAIHTUAH ṬHIN!* (July 10, 2021)

 

*Chutichuan a(Elija) kal a, LALPA thu ang chuan a ti ta a: Jordan bula awm Kerith luiah chuan a han awm ta a.* 1 Lalte 17:5

Pathian hma a ding ṭhin, Pathian chibai bûk ṭhin Elija chu Pathian thuawihin Kerith luiah a biru ta.
 
Pathian hma a ding ṭhin, Pathian nen inbe pawp ṭhin Elija chuan a kâ a âng a. "Ka thu chauh lo chuan kum engemaw chen chu ruah leh dâi a tla lo vang" a ti a. 
 
A thusawiin thil a ti thei a, a tihhlawhtlin sak ngei dawn a ni tih tihchian (confirm) nan Pathianin 'ruah leh dâi' tlak loh laia a himna hmun Kerith lui a kawhhmuh zui a. Elija sawi ang ngeiin Lalpan a ti zui bawk a. _'Pathian be pawp ṭhin ringtute ṭawngka chhuak hian thil a ti thei a, Pathianin a ngaihsak ṭhin'_ tih kan hre thei ang.
 
Chu a bihrukna hmunah chuan tlakchham a neih loh nan, a châwm turin choâk thu a pe a. _'Pathian hian a mi, a thuawihte, amah be pawp ṭhin te hi an tlâkchham a phal lova, a ngaihtuah zui ṭhin'_ tih kan hmu a.
 
Elija châwm turin choâk a thu petu hian engkim chunga thuneitu a nihzia in show nan 'mihring nilo', sava a hmang tlat a. Choâk in patling puar khawp rawn pe tur chuan a thiar ngat ngat a ngai ngei ang. Mahse, thuneitu in a tirh chuan tûktin, tlaitin a thiar ngat ngat mai tur a ni. 
 
Elija eitur hi chhang chauh pawh nilo, sa nen ani lehnghal a. Pathian hian a hma a ding ṭhin, amah be pawp ṭhin te hi chu ava ngaihsakin ava duat em!
 
'Ani chu zawlnei a nia, Pathianin a duatin a ngaihsak ang chu?' kan lo ti mai thei e. Jakoba 5:17 *"Elija chu keimahni nungchang ang pu mihring bawk a ni a,..."* tih kan hmu a. 'Kan nungchang ang pu, mihring ve bawk' a nih chuan a chungnunna, Pathianin a ngaihsakna lai kan hmuh fuh a ṭul ta. 
 
I Lalte 17:1 ah amah Elija ngeiin alo puang chhuak reng a. *"LALPA, a bula ka awm ṭhinna Israelte Pathian nunna chhâlin ka sawi e:....."* tiin.
 
Chuti a nih chuan Elija Pathianin a ngaihsakna chhan chu kan hre ta. Elija anga *Pathian bula awm ṭhin* kan nih chuan Pathianin min lo ngaihsak em em a tihna a nih chu! Lalpa chu fakin awm rawh se.
 
Amah be ṭhin, a hma a ding ṭhin kan nih ṭheuh hi Lalpa min duhna a ni.
 
*Lalpan malsawm rawh se.*